Sremski Karlovci, gradić uz obalu Dunava, jedan su od najznačajnijih kulturno-istorijskih i duhovnih centara Vojvodine i Srbije. Retko koji grad ove veličine, ne samo kod nas već i u svetu, odlikuje ovoliko bogatstvo vrednih sadržaja, pa tako Sremske Karlovce mnogi nazivaju draguljem Fruške gore, vinskom prestonicom Srema, biserom vojvođanskog baroka... Teško je ukratko pobrojati sve karlovačke znamenitosti, ali je zato lako ovamo doći, za samo sat vremena vožnje od Beograda i petnaestak minuta od Novog Sada, i uživati u idealnom popodnevnom izletu. Istorija Pod današnjim imenom, Sremski Karlovci se prvi put pominju u spisima manastira Krušedol 1532/33. godine, iako se na njihovom današnjem mestu nalazila naseobina još od rimskog doba. Od početka XVI do kraja XVII veka su bili pod turskom vlašću, iako su većinsko stanovništvo činili Srbi. Prelomna tačka u razvoju Karlovaca događa se 1699. godine, kada je ovde potpisan čuveni Karlovački mir između Austrije i Turske, a ovim sporazumom grad prelazi pod vlast Habzburške monarhije nakon čega kreće njegov ubrzan razvoj. Zahvaljujući pograničnom položaju između dve velesile, Karlovci postaju značajno trgovačko čvorište, a u periodu velikih seoba Srba dobijaju i status mitropolije (1713. godine), što uslovljava dalji razvitak kulture i obrazovanja. Prva škola osnovana je 1726. godine, 1762. godine je završena gradnja Saborne crkve, 1770. je osnovana prva bolnica, 1792. godine počinje sa radom Gimnazija (prva ustanova ovog tipa kod Srba), a 1794. i Bogoslovija, kao jedna od najstarijih teoloških škola u svetu. Godine 1799. Karlovci dobijaju sistem vodovoda i kanalizacije, 1807. je otvorena prva apoteka, 1811. završena je izgradnja zgrade Magistrata, a 1895. i velelepnog Patrijaršijskog dvora. Majskom skupštinom 1848. godine u Karlovcima je proglašena Srpska Vojvodina, autonomna srpska oblast u okviru Austrougarske, čime su postavljeni temelji današnje severne pokrajine Srbije. Iako su u XX veku izgubili administrativni značaj, Karlovci do danas ostaju veoma bitan kulturni centar srpskog naroda. Arhitektura Centralni trg u Sremskim Karlovcima pravo je remek-delo baroknog eklekticizma, a građevine koje ga oivičavaju sve prestižu jedna drugu po lepoti i značaju. Sa severne strane, ka Dunavu, smeštene su zgrade Bogoslovije (nova zgrada iz 1900. godine), Bogoslovski seminar (internat, iz 1903. godine) i Stefaneum (internat za učenike Gimnazije, takođe iz 1903. godine, u kojem se danas nalazi Institut srpskog naroda pod patronatom Svetske srpske zajednice). Istočnom stranom trga dominiraju Patrijaršijski dvor, Saborna crkva i Rimokatolička crkva Svetog Trojstva. Patrijaršijski dvor (poznat i pod imenom Ilion) važi za jednu od najmonumentalnijih građevina XIX veka kod nas. Dvor je građen u maniru baroka sa značajnim oblikovnim uticajima rane renesanse, po projektu arhitekte Vladimira Nikolića (1857-1922). U dvoru danas funkcioniše muzej Srpske pravoslavne crkve, ali zgrada služi i kao letnja rezidencija srpskog patrijarha. Uz Patrijaršijski dvor nalazi se Saborna crkva posvećena Svetom Nikoli, koja predstavlja vrhunac barokno-klasicističke sakralne arhitekture u Vojvodini. Crkva je građena između 1758. i 1762. godine po planovima naručenim u Beču, dok je zvoničke tornjeve i kupolu projektovao Zaharije Orfelin, a neorenesansnu fasadnu plastiku naknadno je dodao Vladimir Nikolić prilikom obnove između 1907. i 1911. godine. Bogati ikonostas, delo Teodora Kračuna i Jakova Orfelina, važi za najveće dostignuće srpskog baroknog slikarstva. Rimokatolička crkva Svetog Trojstva završena je 1768. godine, a osvećenju je prisustvovao habzburški car Josif II. Crkvena građevina ima visoke stilske odlike baroka, naročito frontalna fasada, mada u poređenju sa obližnjom Sabornom crkvom deluje vrlo skromno. Zapadni front trga zatvara ansambl tipičnih srednjoevropskih gradskih kuća XIX veka, u kojima su danas smešteni restorani, gostionice, kafići i suvenirnice. U severnom delu najužeg gradskog jezgra nalaze se još dve značajne građevine: neoklasicistička zgrada Magistrata građena između 1806. i 1811. godine, sa čijeg balkona je proglašeno osnivanje Srpske Vojvodine, i reprezentativna zgrada Karlovačke gimnazije, izgrađena 1891. godine ktitorstvom braće Stevana i Germana Anđelića, po projektu manje poznatog mađarskog arhitekte Juliusa Partoša. Istaknuto mesto na trgu zauzima i fontana Četiri lava, tako nazvana po četiri česme u obliku lavljih glava. Fontana je izgrađena 1799. godine od crvenog mermera iz Pečuja kako bi se obeležio završetak izgradnje gradskog vodovoda. Za fontanu je vezano i sujeverje da će se svako ko odavde popije vode vratiti u Karlovce, a drastičnija verzija kaže da će se u Karlovcima i venčati - zato oprez! Kultura Sremski Karlovci imaju dugu kulturnu tradiciju, sa pojedinim institucijama koje postoje i više vekova u kontinuitetu. Među najznačajnije se ubraja Karlovačka gimnazija, osnovana 1792. godine. Prvobitno su ovde izučavane klasične nauke, a danas je to prestižna filološka gimnazija. Gimnazija raspolaže bogatom bibliotekom, ovde je snimano više filmova i serija, a među znamenite bivše đake ubrajaju se Branko Radičević, Jovan Sterija Popović, Sima Milutinović Sarajlija, Dejan Medaković, jedno vreme je gimnaziju pohađao i Đorđe Balašević, a Vuk Karadžić je ovde učio nemački jezik iako je bio previše star da postane redovan učenik. Za sve zainteresovane vrata Gimnazije su otvorena vikendom preko školske godine, a cena ulaznice za obilazak zgrade u pratnji dežurnog učenika je simbolična. Muzej Srpske pravoslavne crkve u Patrijaršijskom dvoru otvoren je radnim danima između 8 i 14 časova, a u grandioznom enterijeru izloženo je mnoštvo crkvenih knjiga, ikona i drugih sakralnih predmeta iz bogate istorije SPC. Cena ulaznice je takođe skromna, a uz prethodnu najavu grupe organizuju se i vođene ture. Karlovci su poznati i po velikom broju kulturno-umetničkih manifestacija, pa tako možete izabrati da ih posetite u vreme kad se neka od njih održava. Najznačajnije su proslava Karlovačkog mira (26. januara), Noć muzeja (sredinom maja), festival kuglofa (krajem juna), škola crkvenog pojanja "Korneliju u spomen" (krajem jula), festival nacionalnih zajednica "Po tradiciju u Karlovce" (krajem avgusta), kulturno-umetnički festival "Brankovo kolo" (početkom septembra), Karlovačka berba grožđa (krajem septembra)... Iće i piće Što se tiče gastronomije, Karlovci su pre svega čuveni po kvalitetnim vinima, od kojih su najpoznatija Karlovački rizling (suvo belo vino sa oko 11% sadržine alkohola) i Bermet (aromatizovano slatko crno vino sa oko 16% sadržine alkohola), oba zaštićena kao proizvod strogo kontrolisanog geografskog porekla. Karlovačke vinarije otvorene su za posetioce, vrlo su cenjene među domaćim enolozima, a proizvode i druga vina, kao što su merlo, šardone, sovinjon... Iako nije autentičan karlovački proizvod, jedan od najpoznatijih slatkiša čije ime se vezuje za Sremske Karlovce je kuglof. Ovaj slatki hlebni kolač pravi se u mnogo različitih varijanti, a može se probati u svim restoranima i poslastičarnicama, kao i u prodavnicama suvenira. Ponuda u restoranima je internacionalna, sa akcentom na panonske specijalitete: supe i čorbe, gulaše i paprikaše, testenine, rečnu ribu... Prirodne lepote Budući da se nalaze između Dunava na severu i Fruške gore na jugu, prirodnih lepota u neposrednoj okolini Sremskih Karlovaca ima u izobilju. Poznato izletište Stražilovo je udaljeno svega oko šest kilometara od centra grada, a ljubitelji prirode odavde mogu da prate više planinarskih staza, uključujući staze Fruškogorskog maratona i Fruškogorske transverzale, koja startuje upravo ovde. Na brdu iznad izletišta je i grob Branka Radičevića (1824-1853), čije telo je ovde preneto iz Beča 1883. godine. Samo nekoliko minuta hoda (uzbrdo) od glavnog trga nalazi se i vidikovac na početku grebena Magarčev breg, sa kojeg se celi Karlovci vide kao na dlanu. Do pre par godina obično brdo, vidikovac je relativno skoro uređen pa se sad na vrhu nalazi platforma u više nivoa sa amfiteatrom za priredbe na otvorenom, koji krasi skulptura pesnika Duška Trifunovića (1933-2006), koji je i sahranjen na karlovačkom groblju. Vidikovac je iz predostrožnosti zatvoren noću i tokom zimskih meseci, tačnije u periodu između novembra i marta. U zavisnosti šta želite da vidite, Sremski Karlovci se mogu doživeti na mnogo različitih načina. Bilo da tražite originalni duh baroka srednje Evrope, šetnju pitomom prirodom, upoznavanje sa istorijom i kulturnom baštinom Srba u Vojvodini, ili jednostavno želite da se opustite uz čašu dobrog vina i kolač, ovo je pravo mesto za sve to. A s obzirom na blizinu, svako vreme je pravo vreme. Karlovci su tu i čekaju.