Πηγή εικόνας: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosmas_Aitolos.jpg Ὁ Ἅγιος Κοσµᾶς ὁ Αἰτωλός, νέος Ἱεροµάρτυρας καὶ Ἰσαπόστολος Βίος: Ὁ Ἅγιος Κοσµᾶς ὑπῆρξε φωτοφόρος ἀπόστολος τοῦ Εὐαγγελίου, στὰ µαῦρα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς. Γεννήθηκε στὸ χωριὸ Ταξιάρχης τῆς ἐπαρχίας Ἀποκούρου ποὺ βρίσκεται κοντὰ στὸ χωριὸ Μέγα Δένδρο Ναυπακτίας (τὸ 1714), ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, ποὺ τὸν ἀνέθρεψαν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου. Εἴκοσι χρονῶν µετέβη στὸ Ἅγιον Ὄρος, γιὰ νὰ σπουδάσει στὸ ἐκεῖ νεοσύστατο σχολεῖο τοῦ Βατοπεδίου. Μετὰ τὴν ἀποφοίτησή του, πῆγε στὴ Μονὴ Φιλόθεου, ὅπου ἔγινε µοναχὸς καὶ κατόπιν Ἱεροµόναχος. Ἀλλὰ ὁ Ἅγιος δὲν ἡσύχαζε, φλεγόµενος νύχτα-µέρα ἀπὸ τὸν πόθο νὰ βγεῖ καὶ νὰ διδάξει στοὺς σκλαβωµένους Ἕλληνες τὰ ἅγια Γράµµατα. Ὅµως, θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του ταπεινὸ καὶ ἀδύνατο νὰ ἐπωµισθεῖ τέτοιο φορτίο. Ἀλλὰ µὲ θεία ἀποκάλυψη, πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου συνάντησε τὸν ἀδελφό του Χρύσανθο, ποὺ ἦταν δάσκαλος. Αὐτὸς τοῦ ἔκανε µερικὰ µαθήµατα ρητορικῆς, ποὺ θὰ βοηθοῦσαν τὸν Κοσµᾶ στὸ κήρυγµα. Ἔπειτα, ἀφοῦ πῆρε τὴν ἄδεια τοῦ Πατριάρχη, ὄργωσε στὴν κυριολεξία τὴν Ἑλλάδα, διδάσκοντας στοὺς «ραγιάδες» τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἀπ΄ ὅπου περνοῦσε, ἔκτιζε σχολεῖα, ἐκκλησίες, καὶ πλῆθος λαοῦ συνέρεε καὶ «ρουφοῦσε» τὸ «νέκταρ» τῆς ἁγίας διδασκαλίας του. Τελικά, ὁ φθόνος τῶν Ἑβραίων, σὲ συνεργασία µὲ τοὺς Τούρκους, εἶχε σὰν ἀποτέλεσµα τὸν ἀπαγχονισµὸ τοῦ Ἁγίου στὰ χώµατα τῆς Βορείου Ἠπείρου (τὸ 1779). Τὰ λόγια του ἦταν προφητικά, γεµάτα θεία χάρη καὶ ἁπλότητα. Κάποτε εἶπε στοὺς κατοίκους κάποιου χωριοῦ: «Ἦρθα στὸ χωριό σας καὶ σᾶς κήρυξα. Δίκαιο εἶναι λοιπὸν νὰ µὲ πληρώσετε γιὰ τὸν κόπο µου. Μὲ χρήµατα µήπως; Τί νὰ τὰ κάνω; ἡ πληρωµὴ ἡ δική µου εἶναι νὰ βάλετε τὰ λόγια του Θεοῦ στὴν καρδιά σας, γιὰ νὰ κερδήσετε τὴν αἰώνια ζωή». Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ. Τὸν μέγαν ἀθλητήν, ὀρθοδόξων τὸ κλέος, Χριστοῦ τὸν μιμητὴν καὶ διδάσκαλον θεῖον, Κοσμᾶν τὸν ἰσαπόστολον, Αἰτωλίας ἀγλάϊσμα, τὸν παιδεύσαντα τὸ δοῦλον Γένος ἐνθέως καὶ συντρέξαντα εἰς τὴν ἀνάστασιν τούτου ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν.